Choroby ptaków i ich leczenie
Dermanysoza (ptaszyniec kurzy)
Choroba wywoływana przez roztocze, najczęściej Dermanyssus galinae. Osiąga on niewielkie rozmiary - około milimetra. Ptaszyńce mogą przenosić liczne patogeny, takie jak Salmonella spp. czy Escherichia coli.
Obejmuje szeroki zakres żywicieli, zarówno wśród ptactwa domowego jak i dzikiego (m.in. kury, indyki, gołębie, kanarki i inne). Szczególnie problematyczny w stadach niosek. Jest pasożytem czasowym, co oznacza, że na żywicielu znajduje się tylko kiedy pożywia się jego krwią i robi to nocą. Kiedy się nie pożywia, przebywa w ciemnych zakamarkach, gniazdach. Ze względu na to niekiedy ciężko go wykryć i jedynie objawy sugerują jego obecność. Intensywność inwazji wzrasta w okresie letnim.
Objawy: Ukłucia ptaszyńca wywołują u ptaków świąd, obrzęk, zaczerwienienie skóry. Ptaki są zestresowane, niespokojne, drapią się i wydziobują pióra. Spada kondycja, masa ciała, znacząco spada nieśność (nawet do całkowitego zatrzymania). W rezultacie ptaki są anemiczne i wyniszczone.
Źródło i drogi zarażenia: Ptaszyniec najczęściej jest wprowadzany do stada wraz z zarażonymi ptakami i przenosi się drogą bezpośrednią na ptaki zdrowe.
Usunięcie ptaszyńca ze środowiska jest trudne, a próby są najczęściej nieskuteczne. Istnieje skuteczny preparat podawany ptakom do wody, który eliminuje problem tych pasożytów. Więcej informacji pod nr telefonu: 575-011-005.
Histomonoza
(czarna główka) – choroba wywoływana przez wiciowce Histomonas meleagridis. Pierwotniak występuje w dwóch postaciach. Pierwsza zasiedla jelita ślepe i jest zaopatrzona w jedną, rzadziej cztery wici. Z kolei pasożyty żyjące w tkankach mają kształt ameboidalny.
Histomonas meleagridis rozmnaża się przez podział, nie wytwarza form przetrwalnikowych. W kale przeżywa kilka godzin, zaś w jajach nicienia Heterakis gallinarum może przeżyć nawet 3-4 lata.
Histomonoza występuje najczęściej u indyków w wieku 3-12 tygodni, kur, bażantów, perlic, pawi, kuropatw i cietrzewi.
Czynnikami usposabiającymi jest młody wiek ptaków, uszkodzenie jelit przez nicienie i kokcydia, złe warunki środowiskowe, okres pierzenia i koralenia, niedobór witaminy A oraz długotrwała antybiotykoterapia.
Dawna nazwa „czarna główka” pochodzi od charakterystycznego zasinienia korali u indyków.
Kokcydioza
choroba wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Eimeria. U kur najbardziej patogennymi gatunkami kokcydiów są: E. acervulina, E. brunetti, E. maxima, E. necatrix i E. tenella. Diagnozowane są również E. mitis oraz E. praecox, które charakteryzują się jednak niską patogennością. Występowanie określonych gatunków kokcydiów u drobiu uzależnione jest głównie od efektywności stosowanych w paszy kokcydiostatyków. Jednak może być ono zmienne w czasie. Co ważne w większości terenowych przypadków kokcydiozy izoluje się dwa lub więcej gatunków Eimeria.
Ptaki zarażają się kokcydiozą poprzez spożycie inwazyjnych (wysporulowanych) oocyst kokcydiów. Za optymalne warunki do sporulacji przyjmuje się temperaturę około 230C, wilgotność 90% oraz dostępność tlenu. Zarażone kurczęta wydalają oocysty z kałem przez szereg dni, a nawet tygodni.
W temperaturze od -20C do 00C ocysty mogą przetrwać w stanie nieuszkodzonym przez 10 miesięcy, a w sprzyjających warunkach nawet dłużej. Niekorzystnie oddziaływuje mrożenie, wysokie temperatury i wysuszenie podłoża.
Aspergiloza
choroba wywołana przez grzyby pleśniowe z rodzaju Aspergillus. U drobiu chorobę wywołuje najczęściej Aspergillus fumigatus, rzadziej A. flavus, A. niger, A. glaucus czy A. nidulans.
Szczepy A. fumigatus rosną dobrze w warunkach tlenowych (od 370C do 400C) na podłożach z dodatkiem cukru np. podłoże Sabourauda, tworząc w ciągu kilku dni okrągłe kilkucentymetrowe kolonie, z licznymi zarodnikami.
Na zakażenie Aspergillus spp. wrażliwe są wszystkie gatunki ptaków, w każdym wieku. Zakażenie następuje głównie przez układ oddechowy, ale możliwe jest również zakażenie przez układ pokarmowy (np. spleśniała pasza).
W przypadku ściółki zakażonej grzybami odkażamy ją 1% roztworem siarczanu miedzi, preparatami zawierającymi enilkonazol (chemioterapeutyk przeciwgrzybiczy) lub preparatami jodowymi.
Ospa ptaków
Choroba, którą u ptaków wywołuje wirus należący do rodzaju Avipoxvirus.
Występuje u ptaków gospodarskich takich jak kury czy indyki, ale także towarzyszących np. gołębie, papugi, kanarki. U kur, indyków i gołębi występuje w 3 postaciach: skórnej, śluzówkowej, mieszanej.
Objawy: Charakterystyczne, zależne od postaci.
Postać skórna – krosty ospowe barwy czarnej bądź żółtawo-brązowe w okolicy głowy, na grzebieniu, dzwonkach, w okolicy dzioba, otworów nosowych, kończynach.
Postać śluzówkowa – zmiany pojawiają się na błonach śluzowych przełyku i tchawicy, przyjmują formę żółtawo-brązowych serowatych nalotów, mocno przytwierdzonych do podłoża.
Postać mieszana – zmiany ospowe występują zarówno na skórze jak i błonach śluzowych.
Drogi zakażenia: poprzez błony śluzowe i skórę
Źródło: chore ptaki oraz nosiciele
W przypadku wystąpienia choroby możliwe jest przeprowadzenie szczepienia interwencyjnego, które ogranicza straty i prowadzi do wygaszenia ogniska.
